Kees de Jong

‘Gelukkig had Verne Harnish een spiekbriefje’

Kees de Jong (52) is mede-oprichter en aandeelhouder van Scaleup Company. De dagelijkse leiding ligt niet meer in zijn handen, maar ondernemers inspireren doet hij nog steeds. Kees over ondernemerschap, het ontstaan van Scaleup Company en grootse doelen.

Kees, wanneer wist je dat je een ondernemer bent?

‘Ik was zestien jaar en werkte in het afvalverwerkingsbedrijf van mijn vader, een zomerbaantje. Ik zag dingen die handiger konden maar was niet in de positie om iets te veranderen. Dat was de eerste keer dat ik mezelf voornam om nooit voor een baas te gaan werken. Tijdens mijn studie Bedrijfskunde kreeg ik een gastcollege van Eckart Wintzen. Hij vertelde hoe hij zijn bedrijf had gebouwd van nul naar tienduizend werknemers. Op dat moment besloot ik ondernemer te worden.’

Waar sloeg je op aan?

‘Wintzen inspireerde. Hij zag eruit alsof hij alle antwoorden zelf had gevonden. De maakbaarheid van het leven sprak me aan, net als de gepercipieerde vrijheid. Met een studiegenoot begon ik in 1993 een bedrijf, dat uitmondde in een serieus onderzoeksbureau met al snel honderd man personeel. Door veel fout te doen kwamen we verder, want eigenlijk hadden we geen idee.’

Wanneer begreep je dat het handig is om hulp in te schakelen als ondernemer?

‘Daar ben ik op gewezen door een bevriende ondernemer. In café Loos in Rotterdam zei hij: ‘Kees, je bent goed bezig, maar je vergeet aan jezelf te werken.’ Hij had gelijk. Ik las wel managementboeken maar de enige cursus die ik had gedaan was een presentatiecursus. Ik had nauwelijks aan mijn eigen skills gewerkt. Hij raadde me Birthing of Giants aan, een groeiprogramma aan het M.I.T.. De titel sloot helemaal op mijn ego, haha!’ 

Daar kreeg je Verne Harnish voor je. Wat leerde je van hem?

‘Hij vertelde precies wat ik in de tien jaar daarvoor als ondernemer had meegemaakt. Een kerel in een ander land die mij niet kende! Ik dacht altijd dat het alleen ons overkwam – de ellende, het gedoe met cultuur, de administratie en noem maar op – maar anderen beleefden het net zo. Het was confronterend. Gelukkig had Verne Harnish een spiekbriefje met oplossingen.’

De Rockefeller Habits. Wat brachten ze je?

‘Ik was 35 jaar, er was nog tijd. Bovendien deden we veel dingen wel goed, zoals structuur aanbrengen, waarden formuleren en informatie transparant maken. Wat ik vooral ontdekte: alles hangt met elkaar samen. Formuleer een groot inspirerend doel, zei Verne Harnish, en stem je organisatie daar op af. Wij maakten altijd een jaardoel dat vooral financieel gedreven was. Ik was een enorme micromanager. Leiderschap betekent uitzoomen. Zoals iedere ondernemer in de val getrapt van veel te hard werken aan net de verkeerde dingen. Toen ik niet langer alles tegelijk ging doen versnelde onze groei. Eerst dit, dan dat en dan dat.’

Waarom staat de methode van Verne Harnish twintig jaar later nog steeds overeind?

‘De Rockefeller Habits zijn bijzonder handzaam, het is heel logisch. Eigenlijk lijken al die concepten op elkaar, maar Verne is het slimste jongetje van de klas. Hij heeft de scherpste samenvatting gemaakt van alle grote denkers en managementboeken. Van hem wil je het huiswerk overschrijven. Het is net als in de gym: wat je daar nu doet is niet veel anders dan dertig jaar geleden. Als je spieren wilt trek je schematisch aan kilo’s, als je wilt afvallen eet je minder. En als je wilt groeien met je bedrijf kanaliseer je de energie van mensen op een specifiek doel. Dat is over duizend jaar nog steeds zo.’

Je bouwde een band op met Verne Harnish. Raakt hij je nog steeds?

‘Zijn verhaal heb ik inmiddels tientallen keren gehoord , maar ik luister er steeds anders naar, omdat ik mezelf ontwikkel als ondernemer. De kracht van Verne is dat hij zijn concepten vertaalt naar voorbeelden, waardoor ze meteen leven en spreken. Tijdens de afgelopen Business Boost in Ahoy gebeurde dat opnieuw. Ik zag ook ondernemers om me heen massaal schrijven. Dat is namelijk wat je krijgt als je naar iemand luistert die je inspireert: je pakt je pen en schrijft dingen op.’

In 2008 richtte je met twee anderen Spark op, wat nu ScaleUp Company is. Met welk doel?

‘Ik had mijn bedrijf verkocht, maar was nog jong. Ik wilde dingen doen. Met mijn compagnons Pieter en Paul concludeerde ik dat het jammer is dat het verhaal van Verne maar bij een klein aantal ondernemers in Nederland bekend was. Veel meer ondernemers zouden er kennis van moeten nemen, vonden we. Zo ontstond Spark, een stichting nog destijds. Niemand zat erin voor het geld. Ons grote, inspirerende doel: ondernemers helpen om groter te dromen en hen de tools en inzichten geven om die dromen te verwezenlijken. We waren een soort evangelisten. “Lees dit boekje en zorg dat je verlost wordt”, haha!

Waarom kun je het niet alleen als ondernemer?

‘Je zit in een bubbel. Als leider van je bedrijf word je nauwelijks gechallenged, omdat je eenmaal de baas bent. Ook buiten je bedrijf ben je al snel een gave gast. Vriendjes van de lagere school vinden je allemaal een held, want je hebt 24 man personeel en een gave auto. Je wordt vergenoegzaam. Je hebt dus iemand nodig die je wakker schudt. Je bent gewoon een eikeltje met een klein bedrijfje, je stelt nog helemaal geen reet voor. Feedback moet je zelf organiseren.’

Ben je zo langzamerhand de Nederlandse Verne Harnish?

‘Misschien wel, al ben ik meer volgeling. Ik verkondig zijn verhaal met mijn eigen ervaringen daaromheen. Ik heb de methode van Verne toegepast in zowel kleine bedrijven als bedrijven met duizenden medewerkers. Vele praatjes heb ik inmiddels gehouden, honderden. Dat blijft, want ik wil zoveel mogelijk impact hebben op zoveel mogelijk ondernemers, mijn ervaringen en inzichten doorgeven. En zoveel mogelijk drummen met The Policed, de band die ik oprichtte nadat ik in 2013 terugkwam uit Amerika na het leiden van een groot wereldwijd bedrijf. Ik woog 123 kilo en broekmaat 40 zat krap. Amerika, hè. Het was tijd voor nieuwe doelen: gezond worden, weer drummen en optreden voor vijfduizend man. Daar ga ik alles aan doen.’

Auteur: Job Hulsman